شکوفایی دیپلماسی ایرانی با سفر پوتین به تهران

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در ادامه میزبانی جمهوری اسلامی از مقام های بلندپایه کشورهای همسایه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه 28 تیرماه راهی تهران می شود. این سفر در راستای دیپلماسی موفق منطقه ای جمهوری اسلامی انجام می شود؛ سیاستی که در ماههای اخیر به اوج شکوفایی خود رسیده است.

آنگونه که سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان تشریح کرد، روابط ایران و روسیه گسترده و متنوع و در پرتو اراده سیاسی رهبران عالی دو کشور رو به جلوست. این روابط حوزه خاص و محدودی را دربرنمی‌گیرد و دو طرف به این جمع بندی رسیده اند روابط خود را در سطح عالی در همه حوزه‌ها گسترش دهند. هدف گذاری ایران و روسیه این است که مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور همتراز و همگن با روابط خوب سیاسی دو طرف ارتقا یابد.

در سفر پوتین به تهران نشست سه جانبه ای با حضور رئیس جمهور ترکیه و در چارچوب نشست آستانه برگزار خواهد شد. همزمانی این سفر با حضور جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در منطقه قابل تأمل است، بی شک بدون پیام خاص انجام نشده و مؤید این نکته است که منطقه به سمت تجربه شرایط پیچیده ای سوق می یابد.

روح الله مدبر، تحلیلگر مسائل روسیه در گفت و گو با «راهبرد معاصر» به اهمیت سفر رئیس جمهور روسیه به ایران پرداخت و گفت: بُعد حائز اهمیت سفر پوتین که قرار است روز سه شنبه در قالب نشست سران آستانه انجام شود، همکاری سه جانبه ایران، ترکیه و روسیه در موضوع امنیتی سوریه و بررسی دیگر موضوعات باقی مانده است. همچنین در این سفر به برخی موضوعاتی که ترکیه به تازگی به وجود آورده پرداخته خواهد شد؛ اما مهمترین موضوع در رابطه با سفر پوتین به تهران این است که در شرایط فعلی گذار نظام بین الملل از یکجانبه گرایی و تک قطبی که آمریکایی ها و عناصر رسانه ای آنها بر جهان تحمیل کرده اند، به سمت نظام چند قطبی، همکاری و ائتلاف ایران و روسیه است.

ائتلاف ایران و روسیه به عنوان ارکان این نظام چند قطبی بسیار حائز اهمیت و حاوی پیام صریح جمهوری اسلامی ایران به غرب و آمریکاست

این کارشناس مسائل روسیه یادآور شد: به خاطر سیاست های ماجراجویانه آمریکا، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شکل گرفت و موجب شد شاهد جنگ های متعدد در نظام بین الملل باشیم که تازه ترین مورد آن جنگ اوکراین است. سفر ولادیمیر پوتین به تهران و ملاقات وی با رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس دولت سیزدهم می تواند سفری تاریخی باشد، زیرا در زمان گرایش دنیا از نظام تک قطبی آمریکا و ورود به نظام چند قطبی انجام می شود.

مدبر با بیان اینکه ائتلاف ایران و روسیه به عنوان ارکان این نظام چند قطبی بسیار حائز اهمیت و حاوی پیام صریح جمهوری اسلامی ایران به غرب و آمریکاست، تأکید کرد: در حالی که آنها در حال شیطنت و توطئه در نزدیک مرزهای ما هستند و رئیس جمهور آمریکا در سفر به غرب آسیا برنامه ای دنبال می کند و کشورهای منطقه پیغام های متعدد تهدیدآمیز البته توخالی علیه ایران صادر می کنند، پیام واضح جمهوری اسلامی به عنوان قدرت فرامنطقه ای این است که تهران ائتلاف های قوی با قدرت های بزرگ دنیا ایجاد کرده و امروز دیپلماسی جمهوری اسلامی محور است. اتخاذ سیاست متوازن همسایگی و حذف سیاست غلط  گذشته در توجه به غرب، مسیر عزت را در دیپلماسی ایرانی ایجاد کرده که در راستای منافع و امنیت ملی ماست.

وی می گوید: متأسفانه به علت رویکردهای نادرستی که در سال های اخیر در حوزه سیاست خارجی اتخاذ شده بود، غرب در مقام زیاده خواهی و طرح مطالبات غیر منطقه ای علیه ایران برآمد که مغایر با منافع ملی بود و می توان گفت در دوره گذشته نگاهمان به دیپلماسی همسایگی و متوازن نزدیک به صفر بود. در دولت سیزدهم با سیاست های جدید که بر مبنای عزت، حکمت و مصلحت تنظیم شده است، مسیر متفاوتی ازجمله از بُعد دیپلماسی با دیگر کشورها شاهد خواهیم بود.

این کارشناس سیاسی در تشریح اهمیت سفر پوتین به تهران گفت: رئیس جمهور روسیه در ماههای اخیر  با توجه به دستوراتش، مسیر توسعه مناسبات با ایران را بسیار عملیاتی تر از گذشته فراهم کرد. روس ها در سالهای اخیر به دنبال توسعه مناسبات با ایران بودند که به دلیل سیاست تمایل به غرب در دولت قبل نتوانستیم از آن بهره ببریم؛ به ویژه از فرصت ویژه حضور روسیه در شورای امنیت نتوانستیم به درستی استفاده کنیم.

مدبر به زمینه های مشترک همکاری میان ایران و روسیه پرداخت و تصریح کرد: در مباحث اقتصادی دو کشور زمینه های مشترکی ازجمله همکاری روسیه در عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای، طرح ورود ایران به گروه «بریکس پلاس»، همکاری ها در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سایر پیمان های منطقه ای و فرا منطقه ای دارند. عزم طرف روسی فوق العاده جزم و شرایطی که از سوی طرف روسی برای توسعه مناسبات با جمهوری اسلامی اتخاذ شده، کم نظیر است.

این کارشناس مسائل روسیه درباره تمایل مسکو برای گسترش روابط با تهران گفت: در ملاقاتی که میان پوتین و آیت الله رئیسی،رئیس جمهور کشورمان در عشق آباد در حاشیه نشست خزر انجام شد، رئیس جمهور روسیه برای نخستین اعلام کرد روابط دو کشور راهبردی است. به همین خاطر غرب به شدت نگران توسعه روابط راهبردی میان ایران و روسیه است، زیرا می داند با همکاری ایران و روسیه ظرفیت فوق العاده ای وجود دارد که می تواند در منطقه و فرامنطقه باعث هم افزایی شود.

وی درباره دیدارهای پوتین در سفر به تهران عنوان کرد: یکی از موضوعاتی که احتمالاً در ملاقات میان پوتین و رهبر انقلاب مطرح می شود، این است که جمهوری اسلامی همواره بر داشتن دیپلماسی متوازن و تحقق آن و نیز نداشتن اعتماد به غرب تأکید کرده است. رهبر انقلاب همچنین تأکید کردند ایران با جنگ مخالف، اما ریشه بحران ها و به ویژه بحران اوکراین سیاست های آمریکاست. فصل مشترک ما و روسیه مخالفت دو کشور با گسترش ناتو به شرق است که قطعاً در گفت و گوی مقام های دو کشور درباره آن صحبت خواهد شد. از همه مهمتر نقش سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در از بین بردن داعش و همکاری ارزشمند راهبردی میان ایران و روسیه است که در زمینه مباحث سوریه مطرح می شود.

 
مدبر گفت: جالب است درهر ملاقات پوتین نخستین جمله ای که مطرح می کند همکاری ایران و روسیه در سوریه برای از بین بردن داعش است. احتمالاً این موضوع در دیدار با رهبر انقلاب نیز مطرح خواهد شد، زیرا ایران کشور قدرتمندی است و حضور ایران قدرتمند باعث شد روسیه وارد این میدان شود و با ائتلاف با هم داعش را از بین ببرند. امروز نیز ائتلاف ما و روس ها در منطقه باعث ایجاد صلح و ثبات شده است.

یکی از موضوعاتی که احتمالاً در ملاقات میان پوتین و رهبر انقلاب مطرح می شود، این است که جمهوری اسلامی همواره بر داشتن دیپلماسی متوازن و تحقق آن و نیز نداشتن اعتماد به غرب تأکید کرده است

این کارشناس مسائل روسیه در بررسی دیگر ابعاد سفر پوتین به تهران عنوان کرد: مباحث اقتصادی مهمی در سفر پوتین به تهران بررسی خواهد شد. در ملاقات رئیس جمهور روسیه با مقام های جمهوری اسلامی تأکید بر عملیاتی شدن تبادلات مالی میان دو کشور با استفاده از پول ملی دو طرف و عملیاتی شدن زیرساختهای راهگذر شمال - جنوب و اجرایی شدن تفاهمات متعدد میان ایران و روسیه که پیشتر منعقد شده مورد توجه قرار خواهد گرفت. در  سفر اخیر نواک، معاون نخست وزیر روسیه به ایران نیز مناسبات و تفاهمات خوبی در حوزه انرژی میان ایران و روسیه شکل گرفت که در سفر پوتین پیگیری خواهد شد  تا وارد فاز اجرایی شود.

مدبر یادآور شد: مباحث امنیتی از دیگر موضوعاتی است که در سفر پوتین به تهران پیگیری خواهد شد. ضرورت دارد ترکیه همکاری و همگرایی خود را با ایران و روسیه افزایش دهد. سفر پوتین در شرایط کنونی تاریخی، مهم و ارزشمند و محقق کننده روابط راهبردی دو کشور است.